Lepra

Lepra is een medische aandoening die ook wel de ziekte van Hansen genoemd wordt, naar de Noorse arts Armauer Hansen. Hij ontdekte in 1873 de bacterie die lepra veroorzaakt – Mycobacterium leprae (familie van TB Mycobacterium). Lepra is een van de ziekten die aangeduid werden met melaatsheid.
Waarschijnlijk wordt de ziekte via de lucht verspreid en overgebracht door hoesten en niezen.
Lepra is een ziekte die nog steeds veel voorkomt en jaarlijks het leven van miljoenen mensen beïnvloedt, vooral in Zuidoost-Azië, Latijns-Amerika en Afrika. Landen waar de ziekte veel voorkomt zijn  India, Brazilië, Myanmar, Madagascar, Nepal en Mozambique.
Bij het begin van de 21e eeuw schatte de Wereldgezondheidsorganisatie het aantal lepralijders op 600.000 wereldwijd, eind 2008 was dit gedaald tot 216.000. Het gros van deze gevallen is te vinden in Brazilië, India, Indonesië en Myanmar.  Jaarlijks worden nog 250.000 nieuwe gevallen vastgesteld (cijfers van 2008). In 2015 zijn er wereldwijd ruim 215.000 nieuwe patienten gevonden. De ziekte treft met name de allerarmsten, die door hun slechte levensomstandigheden vaak ook een zeer verminderde weerstand hebben. De Wereldgezondheidsorganisatie had een programma met als doel lepra uit te roeien tegen 2005. De incidentie van de ziekte is wel verminderd, maar ze is verre van uitgeroeid.

De leprabacterie tast vooral de huid en zenuwen aan die net onder de huid liggen aan. De eerste verschijnselen zijn vaak één of meer vlekken op de huid waarin de patiënt geen gevoel meer heeft. Ook verdikte oorlelletjes of een doof gevoel in handen of voeten kunnen aanwijzingen zijn dat iemand aan lepra lijdt.
Hoe langer iemand lepra heeft en niet wordt behandeld, hoe meer zenuwen er defect kunnen raken. De functie die de zenuwen hebben – het overbrengen van signalen vanuit de huid naar de hersenen en vanuit de hersenen naar de spieren – wordt verstoord, waardoor er verlammingen ontstaan en verlies van gevoel (gevoelloosheid).
Aan de gevoelloze handen en voeten wordt geen pijn meer gevoeld, waardoor de patiënt niet gewaarschuwd wordt voor scherpe of hete voorwerpen. Vervolgens ontstaan er wonden, infecties en weefselverlies. Vingers en tenen worden korter doordat kraakbeen geabsorbeerd wordt door het lichaam en botten worden onherstelbaar beschadigd.
Daarom - al veroorzaakt lepra niet het afvallen van vingers en tenen - moeten patiënten zo snel mogelijk behandeld worden, omdat de gevolgen anders onherstelbaar kunnen zijn. Sommige leprapatiënten zijn blind, doordat het hoornvlies in hun ogen ongevoelig is geworden, of door verlammingen waardoor zij hun ooglid niet meer kunnen sluiten en de ogen onherstelbaar beschadigd raken.
Door hun handicaps – grote wonden, blindheid, ernstige verminkingen zoals klauwhanden of stompvoeten - komen leprapatiënten vaak zonder werk te zitten. Ook worden zij, uit angst voor besmetting, door hun omgeving vaak vermeden of zelfs verstoten uit hun gem eenschap. Het taboe, of stigma, rond lepra is nog steeds erg groot.

De leprabacterie heeft een lange incubatietijd. De bacterie deelt zich maar één keer in de twee weken deelt, in tegenstelling tot andere bacteriën die zich bijvoorbeeld elke minuut vermenigvuldigen. Hierdoor kan het jaren duren voordat er symptomen ontstaan en een patiënt in de gaten krijgt dat er iets mis kan zijn; normaal tussen 2 tot 6 jaar, maar het kan oplopen tot 20 jaar. Een snelle uitbraak van lepra zal daardoor niet voorkomen, maar iemand die besmet is kan wel jaren ongemerkt de bacterie blijven verspreiden. Hierdoor is het moeilijk om de ziekte volledig onder controle te krijgen.

Lepra kan genezen worden door een medicijnkuur. Het is belangrijk dat de patiënt daar zo vroeg mogelijk mee begint, om ernstige handicaps te voorkomen. Daarom worden gezondheidsmedewerkers getraind de ziekte te herkennen: hoe eerder zij lepra herkennen, des te sneller zij er wat aan kunnen doen.
Veel leprapatiënten die van de ziekte zijn genezen, zijn wel al blijvend verminkt. Daarom is goede nazorg nodig, zodat de leprapatiënt na zijn genezing weer kan integreren in de maatschappij die hem eerder verstoten heeft.

Leprazending is al meer dan 100 jaar actief in Myanmar. Ook toen de militaire dictatuur de grenzen gesloten hield voor andere hulporganisaties, kon Leprazending haar werk blijven doen in onder meer het Mawlamyine lepraziekenhuis.
Leprazending heeft september uitgeroepen tot officieuze Myanmar-maand.

 

DOE MEE, DOEMYANMAR